Chenin Blanc
Wanneer de Chenin Blanc druif in Zuid-Afrika werd geïntroduceerd, blijft vooralsnog onbekend. Verschillende bronnen beweren dat Jan van Riebeeck de druif heeft aangeplant in 1655 maar dat valt echter niet te bewijzen.
Tot begin van de jaren zestig werd de naam Chenin Blanc niet gebruikt in Zuid-Afrika, het druivenras stond er bekend als Steen. Professor C.J. Orffer, hoofd van de Viticulture University of Stellenbosch, vergeleek in 1963 de druivenbladeren van Steen en Chenin Blanc. Hij deed dit door originele Chenin Blanc enten uit Frankrijk te halen en die onder dezelfde condities te laten groeien. Daarna vergeleek hij ze met enten van de lokale Steen. De bladeren waren exact hetzelfde en hij bewees daarmee dat ‘Steen’ en ‘Chenin Blanc ‘dezelfde druif was .
De naam 'Steen' is verwarrend, want de oorsprong daarvan is de druif listan: van listan, naar la stan, naar de steen, naar steen. De verwarring werd veroorzaakt door een slecht begrip van de Franse taal door de Nederlanders ten tijde van Van Riebeeck. De druivenrassen listan en steen hebben niets met elkaar te maken, listan is gelijk aan palomino en die druif stond in de Kaap bekend als fransdruif.
De naam 'Stein' is ook verwarrend, dit is een halfdroge witte wijn, meestal gemaakt van het ras steen. In de zestiger jaren was Lieberstein een zeer populair wijnmerk, heel even zelfs was deze wijn het meest verkochte wijnmerk ter wereld met ongeveer 31 miljoen liter in het jaar 1964.
Op dit moment is Chenin Blanc nog steeds het meest aangeplante druivenras in Zuid-Afrika. De boeren verbeterden de kwaliteit en de wijnmakers weten er een groot aantal soorten wijnen van te maken, variërend van droog tot zoet, sherry-achtig, mousserend en basiswijn voor het maken van brandewijn of brandy.
Zoals Cabernet Sauvignon, Pinot Noir, Syrah, Merlot, Riesling, Chardonnay, Sémillon en Sauvignon Blanc behoort Chenin Blanc tot de klassieke druivenrassen. De Chenin Blanc - vroeger ook wel ‘Steen’ genoemd - is de meest verspreide en geplante druivenvariëteit en neemt ongeveer 18,5% van de totale wijnbouw in Zuid Afrika voor zijn rekening. De laatste 10 jaar werden er veel Chenin wijnstokken gerooid (in 1997 nam Chenin Blanc zelfs 30% van de druiven voor haar rekening) in de Kaapprovincie en wie ze liet staan, had verstand en kennis. De Chenin Blanc is een veelzijdige druif, welke in een brede waaier van smaken wordt geproduceerd, van droog tot zoet. De Chenin Blanc wijn heeft een hoge zuurtegraad en is fruitig, met als voornaamste karakters ananas, guava en zelfs citrus. Deze druivensoort is echter gevoelig voor Botrytis cineria en is zeer geschikt voor het produceren van de zoete Noble Late Harvest wijnen.
De druiven rijpen vroeg in het seizoen en dat betekent dat de cuvées 2012 op fles in de maanden mei/juni al kunnen aangekocht worden.
De Chenin Blanc was de jaren zeventig het werkpaard van de Zuid-Afrikaanse wijnindustrie en de coöperatieve KWV had het monopolie om de overschotten aan witte druiven van de markt te halen om er dan brandewijn en (geconcentreerd) druivensap van te maken. Maar de markt werd bijgestuurd waardoor de Zuid-Afrikaanse wijnsector tegemoet kwam aan de exportlanden in West-Europa, waar men meer rode wijn dan witte wijn drinkt.
Ook het aanbod van de zogenaamde marktleider van de Kaapse wijn, de Chenic Blanc, veranderde drastisch: van 30% aandeel in 1997 via 20,5% in 2002 tot 18,5% in 2009. Met die 18,5% blijft de Chenic Blanc nog steeds de meest aangeplante druif in Zuid-Afrika.
Droog, elegant, zoet rijk en vol vormen de veelzijdige kenmerken van de Chenin Blanc. Van simpel en saai tot complex en krachtig. Het is de basisdruif voor heel wat mousserende wijnen, voor parelende wijnen en zelfs voor versterkte wijnen. Deze vele gedaanten zijn vooral te danken aan twee eigenschappen: enerzijds bevat de druif van huis uit een hoog zuurgehalte, en anderzijds een flinke dosis natuurlijke suikers.
Wie een Sauvignon Blanc koopt is zeker dat het een droge witte wijn is, maar bij een Chenin Blanc zal men moeten uitkijken.
Chenin Blanc is enorm veelzijdig, geeft betrekkelijk hoge opbrengsten, heeft een goede weerstand tegen ziektes en wind, maar past zich goed aan de lokale omstandigheden aan. Afhankelijk van de wijnstijl die gemaakt gaat worden kan de stok verschillend worden gesnoeid en opgeleid.
Een normale tros Chenin Blanc is compact, gemiddeld van grootte, wijd aan de bovenkant en heeft een kleine stevige stengel. De geelgroene druiven zijn klein, ovaal en hebben een dunne schil met weinig glans, een zachte textuur en zijn zeer sappig. De plant is redelijk goed bestand tegen wind, gevoelig voor echte meeldauw, niet zo gevoelig voor valse meeldauw, maar zeer gevoelig voor botrytis.
Een Chenin Blanc wijnstok heeft een grote groeikracht en neigt ertoe vroeg knoppen te vormen maar laat te rijpen. In Zuid-Afrika komt hij in bot begin september en bloeit tegen eind oktober, begin november. De rijping vindt meestal in de tweede helft van februari plaats en de oogst eind februari tot begin maart.
Voor de kwaliteit is het van belang om de grote groeikracht te beperken. Anders zijn de zuren in de wijn te hard, smaakt hij groen en is hij aromatisch volkomen neutraal. De groeikracht hangt af van de bodem, de kloon en gebruikte onderstok. Meer info kan U lezen in de pdf versie van deze nieuwsbrief.
Aanplanting van de Chenin Blanc
De totale aanplant van Chenin Blanc druiven in de wereld bedraagt ongeveer 35 duizend hectare, hiervan neemt Zuid-Afrika 53% voor zijn rekening. Wereldwijd neemt de aanplant van Chenin Blanc vrijwel overal af. De aanplant in Zuid-Afrika is afgenomen van 26.294 ha. met 82,5 miljoen stokken in 1997 naar 18.515 ha. met 55 miljoen stokken in 2010. Dat wil uiteraard niet zeggen dat er in die tussentijd niet is herplant. In die periode zijn er 20,5 miljoen stokken oftewel 7.281 hectare aangeplant geworden. De opbrengst per hectare is derhalve duidelijk toegenomen en zo kan het verlies van het aantal hectares gedeeltelijk worden gecompenseerd. Uiteraard spelen de oogstom-standigheden hierin een belangrijke rol. Het gemiddelde over 5 jaar is toegenomen van 12,7 ton (1997-2001) naar 14,3 ton (2006-2010).
Bij de wijngaarden van Zuid-Afrika heerst een Mediterraans klimaat. Door de koude Benguela-stroom langs de westkust is het relatief koel en de wijngaarden liggen voor het grootste deel niet verder dan vijftig kilometer van de kust. De afkoeling laat in de middag en avond zorgt voor een langere rijpingsperiode wat ten goede komt aan de kleuropbouw in de schillen en een intensere fruitsmaak van de druif.
Om de beste kwaliteit Chenin Blanc te maken is een relatief koel klimaat noodzakelijk. Irrigatie speelt geen specifieke rol bij de wijngaarden met de Chenin Blanc. Dit komt onder andere omdat de hoeveelheid neerslag in Zuid-Afrika grote verschillen kent per gebied en er veel verschillende ondergronden zijn.
Terroir
De effecten van de geologie, topografie en het bodemtype hebben een invloed op de wijnstokken en alsdusdanig ook op de kwaliteit en de smaak van Chenin Blanc.
Specifiek onderzoek van de aardkorst in Zuid-Afrika laat zien dat deze tot de oudste ter wereld behoort en gaat terug tot 1.000 miljoen jaar oud. Verschuivingen, verhogingen en erosie hebben ervoor gezorgd dat het landschap van de wijngebieden zeer divers zijn, van platte vlaktes tot steile bergen. De typerende plutonen (zoals de Tafelberrg en de Paarlberg) hebben een granieten basis en zijn 600 miljoen jaar geleden ontstaan.
Belangrijke factoren van de oppervlaktekenmerken zijn hoogteligging, hellingsgraad, hellingsrichting en de nabijheid van water. De meeste effecten van de topografie zijn tegenovergesteld aan het noordelijk halfrond omdat Zuid Afrika in het zuidelijk halfrond gelegen is.
Hellingen die op het noorden en westen gericht zijn vangen meestal meer zonlicht op en zijn wat warmer. Wijngaarden in de buurt van een hoge berg vangen in de zomermaanden relatief weinig zonlicht op door de schaduwvorming van de berg.
Chenin Blanc wordt niet specifiek aangeplant op koelere of juist warmere plekken, de wijnstok is in staat om met verschillende omstandigheden om te gaan en derhalve op elk mogelijk bodemtype aangeplant worden.
De belangrijkste bodemtypes in de wijnbouwgebieden in Zuid-Afrika bestaan uit zandsteen, graniet en schalie. Naast deze drie komen ook klei, kalksteen, leem, kiezel, zand en alluviale afzettingen voor.
Uiteraard kunnen er in een bodem binnen een gebied en zelfs binnen eenzelfde wijngaard meerdere soorten ondergrond voorkomen.
In het algemeen kan men stellen dat dicht bij de kust van de Kaap er bergen zijn die als basis graniet hebben met zandsteen als bovenlaag en schalie aan de onderkant van de berg. Naar het binnenland toe bestaat de bodem voornamelijk uit alluviale afzettingen en schalie.
naar info archief
home pagina